به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، حدود ۱۰۰ سال پیش در دنیای پیش از موبایل کتاب نقشی مقدس‌گونه در انتقال مبانی معماری برعهده داشت. نقشی که  اکنون با حضور شبکه‌های اجتماعی و دنیای دیجیتال تا اندازه زیادی جایگزین شده است. فضاهایی که سرعت شگفت آور آن در انتقال اطلاعات قابل قیاس با گذشته نیست. این سرآغازیست برای اندیشیدن به مفهوم آموزش در دنیای امروز. این امر سبب شده است که ایده آموزش از بالا به پایین از خلال اموری چون آموزش اینترنت مبنا به کلی دگرگون شود. در گذشته آموزش الزاما وابسته به کلاس‌های درس بود در حالی که در دنیای معاصر آموزش و کار می‌­تواند در محوطه دانشگاه، قظار و حتی استارباکس  و در هر ساعتی از شبانه روز اتفاق بیافتد. در دنیای معاصر چالش اصلی در تفاوت‌های زمانی بین مکان‌های مختلف بروز می‌­کند.

در کلاس‌های درس امروزی اتفاقی که معمولا شاهد هستیم این است که تنها تعداد معدودی از دانشجویان مطالب اصلی رو دنبال می­‌کنند و مابقی صفحات فیسبوک و یا بازی‌های کامپیوتری و... را مرور می‌­کنند. این درواقع یک سیستم آموزش از بالا به پایین است.

ایده دگرگون کردن این روش مختص امروز نیست بلکه به حدود ۱۰۰ سال پیش برمی‌گردد؛ جاییکه یک میز گرد در کلاس فضای دموکراتیک‌تری را ایجاد کرده و افراد کنش بیشتری را با یکدیگر تجربه می‌کنند و استاد درس در مقامی والاتر از دانشجویان قرار نمی‌گیرد؛ چیزی همانند اتفاقی که در پارلمان می‌افتد. این امر در فضای سیاسی پدیده‌ای جدید نیست لیکن در فضای کلاس به درخواستی روز افزون بدل شده است.

نمونه‌ای دیگر اتفاقی است که در بعضی کلاس‌های ام‌آی‌تی یا استنفورد می‌­افتد، جایی‌که گروه کوچکی از دانشجویان در کنش رودر رو با یکدیگر قرار داشته و عده دیگری در فضایی مجازی و فراتر از تفاوت‌های زمانی در نقاط دیگری از جهان همزمان به آموزش می‌­پردازند.

تمام این روش‌های جدید آموزشی که در بالا عنوان شدند و نیز آزمایشگاه‌ها و استودیوهای مختلف در سراسر جهان به نوعی آموزش افقی اشاره دارند.

در این برنامه­‌ها فضای دانشگاه تنها جایی برای آموزش نیست زیرا آموزش در هر لحظه اتفاق می‌افتد. فضای دانشگاه جایی برای تفریح، کنش اجتماعی و... است. انتقال دانش در هر زمان و مکانی اتفاق می‌افتد.

در اینجا ۴ نمونه از فضاهای آموزشی مشابه معرفی می­‌شود: اولی در سائوپائولو است که شاخصه آن نحوه عبور نور روز به درون فضاست و در آنجاست که فضای عمومی به مثابه یک مانیفست فضایی عمل می­‌کند. فضای عمومی در واقع به یک گفتمان اجتماعی بدل شده است. نمونه دوم مدل ارایه شده درGSD  تحت عنوان کارخانه‌ای برای تولید ایده‌هاست و البته نمونه مشابهی از فضایی است که در این سمینار بررسی می­‌شود. اینکه چگونه یک ساختمان صنعتی به کارخانه ای برای تولید ایده‌ها بدل می­‌شود.

سومین نمونه دانشگاه کرنل است است جایی­که علاوه بر موارد فوق فضای مجازی کلیه مباحث را تحت تاثیر قرار داده است و در نهایت دانشگاه ییل نمونه موفقیست که در آن کلیه ایده‌­ها و ارایه آنها و مباحث نظری و عملی در نهایت در استودیوهای معماری به عینیت درخواهند آمد.

سابقه­ تاریخی ساختمان صنعتی هینمن:

این ساختمان به انجام پژوهش‌های صنعتی در زمینه استفاده از مایکروویو و نیز صنعت هلی کوپترسازی اختصاص داشته است.

در سال ۲۰۰۸ دانشکده معماری از دفتر معماری NADAA و Sargent’s Historic Preservation Studio Lord Aeck&درخواست کرد تا ساختمان را به فضایی برای آموزش معماری و طراحی صنعتی در مقطع تحصیلات تکمیلی تیدیل کنند. تیم مرمت کننده فضایی به مساحت ۱۲۰ متر مربع را به ساختمان اضافه کرد تا به عنوان استودیو طراحی و آزمایشگاه ساخت و سایت کامپیوتر هم چون فضایی رسمی و غیر رسمی ایفای نقش نماید.

نحوه­ شکل گیری ساختمان تحقیقاتی هینمن

در مواجهه با ساختمان هینمن اولین چیزیکه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد این است که آن یک ساختمان تاریخی منحصر به فرد است که اکنون نیازمند برنامه دهی جدید است.

در محوطه دانشگاه جرجیا دانشکده معماری از ۴ بخش مختلف تشکیل شده است که شامل کتابخانه، کافه، فروشگاه و تالار کنفرانس و بخش اضافه شده به آن که در واقع فضایی چند منظوره بوده و اتصال دهنده فضاهای فوق است.

در این بنا نه تنها فضای داخلی مهم بوده بلکه نقش اصلی آن یک کریدور ارتباطی و مهمترین مفصل فضایی است.

این مطلب به درستی مشخص است که یک استودیو همه چیز است، جاییست که در آن برخوردها و گفتمان شکل گرفته و در نهایت محصول نهایی ارائه می­‌شود.  این فضا علاوه بر اینکه یک کافه بوده یک فضای تحقیقاتی نیز هست و در کنار پژوهش، برای تفریح نیز طراحی شده است.

حال با این توضیحات پرسش اصلی این است که با فضایی این چنینی با ارتفاعی حدودا ۱۵متر و سرشار از ظرفیت بالقوه چه باید کرد؟

عمده بحث‌ها و ایده‌ها برای این پروژه در سال ۲۰۰۷ میلادی انجام شد. در فضای پیش از بحران اقتصادی در حالیکه هزینه‌های بسیاری برای پروژه‌های مشابه صرف می‌شد. با وقوع بحران در واقع بودجه پروژه کاهش یافت و دست اندرکاران را مجبور به اخذ تصمیمات حیاتی در کاهش هزینه‌ها و اجرای طرح کرد. این شرایطی بود که گروه طراحی پروژه با آن روبرو بوده است.

با مطالعه ساختمان این نتیجه حاصل شد که در واقع برخلاف معمول این زمین نیست که پایه­‌های ساختمان را در خود جای داده بلکه در اصل فونداسیون این ساختمان سقف آن است که ساختمان از آن آویزان شده است. این امر ایده اصلی طراحی مجموعه را شکل داد.

درواقع با آویزان کردن طبقات توسط کابل ها به نوعی فضایی شناور طراحی و خلق شد، فضایی پویا که با مخاطب ارتباط بهتری برقرار می­‌کند. درواقع ایده فوق سبب شد که زمین به فضایی افقی و یکدست بدل شود که ارتباطات در آن به بهترین نحو صورت می‌پذیرد و سقف در واقع در نقشی دگرگون شده ظاهر شده است.

این پروژه نمونه موفقی از استفاده از BIM(Building information modeling) در مرمت و احیای ساختمان‌های تاریخی را یه نمایش می­‌گذارد.

در واقع با مشاهده مقطع ساختمان به روشنی می‌­توان ارتباط افقی بین هال اصلی، سایت کامپیوتر و آزمایشگاه ساخت را مشاهده کرد.

ساختمان درواقع تبدیل به پدیده‌ای برای نمایش متریال‌ها شده است. متریال‌هایی چون استیل، بتن و چوب که با خلوص فراوان نمایش داده شده و جزیی از شخصیت مجموعه شده است. برای نمونه می‌­توان به استفاده از استیل خالص بدون رنگ برای ایجاد نیم طبقه استودیو، استفاده از چوب برای ساخت نرده‌ها و میز کار، و استفاده از مش آهنی با وایرهای فلزی برای حفاظت و جان پناه پله معلق اشاره کرد.

جمع بندی:

ساختمان پژوهشی هینمن که با نگاهی متفاوت نسبت به مقوله مرمت شکل گرفته است، نمونه­ی موفقی از حفظ و احیای یک بنای صنعتی است. نادر تهرانی به عنوان طراح و معمار این مجموعه، با نگاهی مدرن به حفظ بنای مذکور پرداخته و سعی داشته تمامی خصوصیات صنعتی مجموعه را به شکلی مشخص به نمایش بگذارد، لذا از متریال­‌های متنوع به شکل خام بهره برده است.

با بهره گیری از ایده­ فضاهای معلق ارتفاع زیاد بنا را به بهترین شکل مورد استفاده قرار داده و تناسب منحصر به فردی را بین عملکرد جدید و قدیم بنا بوجود آورده است.

معرفی طراح و معمار پروژه  

نادر تهرانی، ایرانی تبار و مقیم آمریکاست. لیسانس معماری خود را از دانشگاه رودآیلند Rhode Island در سال ۱۹۸۶ و فوق لیسانس معماری و شهرسازی را از دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۹۱ گرفته است. او همچنین یک دوره تحقیقاتی را در مورد تاریخ تئوری در دانشگاه AA گذرانده است.

شراکت تهرانی و Ponce de Leon به ۱۵ سال پیش (ارائه تز مشترک در GSD) باز می‌گردد. این گروه پروژه‌های خود را در قالب آزمایش‌هایی که در نهایت جنبه عملکردی می‌یابند، می‌بینند. نادر تهرانی به همراه Monica Ponce de Leon دفتر Office dA را تاسیس کرده که علاوه بر طراحی معماری در زمینه طراحی شهری و طراحی مبلمان هم فعالیت می‌کند.

دفترdA تاکنون در مسابقات بین‌المللی متعددی رتبه‌های بالا به دست آورده است. از جمله در مسابقه توسعه طراحی موزه رز در سال ۲۰۰۴، در مسابقه طراحی سکونتگاه طبیعی در شیلی(Elemental Housing) و همچنین مرکز آموزشی برای ارتباط نسل‌ها (Intergenerational Learning Center) رتبه اول را کسب کرده است. دفتر معماری dA در سال ۲۰۰۲ برنده جایزه معماری آکادمی هنر و ادبیات آمریکا شد. مقالات زیادی در مورد کارهای نادر تهرانی و دفتر او در نشریات بین‌المللی به چاپ رسیده و همچنین کارهای دفتر او بارها در دانشگاه‌های معتبر از قبیل پرینستون و هاروارد به نمایش درآمده‌اند. در حال حاضر نادر تهرانی به عنوان استاد دانشکده معماری دانشگاه هاروارد به تدریس هم اشتغال دارد. طراحی خانه‌­ای در نیو اینگلند موجب شده است تا نام نادر تهرانی به همراه Ponce de Leon در میان برگزیدگان ۲۰۰۶ مجله Record قرار بگیرد. 

تهیه گزارش: علی ادیب سرشکی و ندا مضیفیان